Classicistische zaalkerk, gelegen naast het stedelijk kerkhof. De oorspronkelijke Sint-Jacobskerk bevond zich in het midden van het huidige kerkhof; van deze eerste kerk is weinig bekend; ze wordt vanaf de 12de eeuw als parochiekerk vermeld. Het juiste bouwjaar van de huidige kerk is niet bekend, doch is te situeren tussen 1771 en 1777.
De plattegrond beschrijft een éénbeukige kerk met noordwestelijke voorgevel en ingebouwde toren, een schip van zes traveeën, en een koor van een rechte travee met driezijdige sluiting en sacristie in de oosthoek.
Bakstenen gebouw onder zadeldak (leien). De voorgevel is geritmeerd door middel van lisenen van ruw gehouwen zandsteen (?), die een entablement dragen, waarboven zich een ingewenkte geveltop bevindt, eveneens voorzien van twee zandstenen lisenen, en aansluitend hierbij de toren; het benedengedeelte is voorzien van twee gecementeerde rondboogvensters; arduinen rondboogportaal in een geprofileerde omlijsting afgelijnd door een zware druiplijst; hierboven een arduinen rondboognis met afgeschuinde neg, druiplijst en Onze-Lieve-Vrouwebeeld; in het bovengedeelte een uurwerk in een rechthoekige omlijsting met enkele moeilijk leesbare namen en het opschrift: HERBOUWING 1908 (?).
Vierkante toren, op elke zijde voorzien van een rondboogvormig galmgat; zandstenen kroonlijst; klokvormige bekroning (leien) met achtkantlantaarn en peerspits. Het schip is voorzien van een lage, kalkstenen plint en rondboogvensters in een licht uitspringende bakstenen omlijsting met kalkstenen afzaat; zandstenen kroonlijst. Het koor heeft één rondboogvenster in rechthoekige travee. Rechthoekige sacristie onder zadeldak; twee boven elkaar geplaatste, getraliede vensters: het onderste in een vlakke kalkstenen omlijsting, het bovenste voorzien van een kalkstenen latei en lekdrempel.
Volledig bepleisterd interieur; de traveeën zijn gemarkeerd door licht uitspringende pilasters, waarvan de kapitelen zijn opgenomen in de gekorniste kroonlijst; vlakke zoldering.
Mobilair: Schilderij op doek, "Aanbidding der Herders" (tweede helft 17de eeuw); twee zijvleugels van een triptiek, Constantijn met het Kruis en Sint-Helena met het Kruis, schildering op hout (vierde kwart 16de eeuw). Sint-Jacob, eik (16de eeuw); processiemadonna (18de eeuw); Sint-Lambertus, witgeschilderd hout (18de eeuw); Sint-Rochus, witgeschilderd hout (18de eeuw); vrouwelijke heilige, witgeschilderd hout (18de eeuw), Piëta, gepolychromeerd hout (midden 16de eeuw); mannelijke heilige, bisschop, witgeschilderd hout (eind 17de eeuw); Sint-Elooi, witgeschilderd hout (eerste kwart 18de eeuw); Sint-Egidius, eik (17de eeuw). Zijaltaren, eik, in Lodewijk XV-stijl (tweede helft 18de eeuw); twee biechtstoelen, met preekstoelen boven één der biechtstoelen, eik (eind 18de eeuw); orgel en doksaal, classicistisch; doopvont van messing (17de eeuw); fraai, Luiks rococoportaal, eik (circa 1725).
Bron: Bevat overheidsinformatie, verkregen onder de modellicentie voor gratis hergebruik Vlaanderen v1.0. URI:
Agentschap Onroerend Erfgoed 2019: Parochiekerk Sint-Jacob [online] https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/23048 Geraadpleegd op 12-11-2019
Ben je als (oud-)Truienaar geboeid door het historische decor dat onze stad biedt?
In dit Top Twaalf-lijstje staan de "must read"-boeken over Sint-Truidens erfgoed.
Als je de hapklare, maar niet diep gravende Wikipedia-artikels al gelezen hebt.
1. Het stadhuis van Sint-Truiden. Hart van de democratie, Sint-Truiden: stadsbestuur, 2018.
2. Frank DECAT, Sint-Truiden 1784. Criminele histories in een Luikse stad, Leuven: Davidsfonds, 2012.
3. Vergeet je wortels niet. Erfgoedverkenningen in Sint-Truidense dorpen en stadswijken, Sint-Truiden: Erfgoedcel Sint-Truiden, 2012.
4. Rombout NIJSSEN e.a., Op grond van Sint-Trudo. De kaartenatlas van de abdij van Sint-Truiden 1697, Sint-Truiden: Abdij, Stad en Regio vzw., 2011.
5. Wie was wie in Sint-Truiden? Bijdrage tot een biografisch woordenboek, Sint-Truiden: Stedelijke openbare bibliotheek, 2011.
6. Nathalie CEUNEN e.a., Sappig verteld. Het verhaal achter de fruitteelt in Haspengouw, Sint-Truiden: Erfgoedcel Sint-Truiden, 2010.
7. Pierre DIRIKEN, Geogidsen Sint-Truiden. Rondom (2009) en Sint-Truiden. Stad (2010) in de reeks Toeristisch -recreatieve atlas van Vlaanderen. Haspengouw, Kortessem: Georeto.
8. Thomas COOMANS e.a., In zuiverheid leven. Het Sint-Agnesbegijnhof van Sint-Truiden, (Relicta monografieën, 2), Herent: Peeters, 2008.
9. Reeks Historische bijdragen over Sint-Truiden en omgeving, uitgegeven door de Geschied- en Oudheidkundige Kring Sint-Truiden 1968-2006.
10. Sint-Truiden ingekaderd 1830-1914, tentoonstellingscatalogus, Sint-Truiden: Sint-Truiden 1300 vzw, 1998.
11. Sint-Truiden in de 18de eeuw, tentoonstellingscatalogus, Sint-Truiden: Sint-Truiden 1300 vzw, 1993.
12. Jan GERITS, Sint-Truiden, in Historische steden in Limburg, Brussel: Gemeentekrediet, 1989, p. 203-221
Om uit te vlooien:
13. Reeks Bukskes van de dialectkring 't Neigemenneke 1984 - 2017.
14. Tijdschriften 't Maendachboekje (1994) van de Koninklijke Gidsenbond Sint-Truiden ism de GOKSint-Truiden en De Bink (1998) van de Heemkundige Kring Groot-Sint-Truiden.
Om op je gemak te lezen:
15. LAVIGNE, Emiel (vert., met annotaties van JAPPE ALBERTS), Kroniek van de abdij van
Een uitgebreidere keuze vind je op op de website www.geschiedkundigekringsinttruiden.be van de Geschied- en Oudheidkundige Kring (GOKST).
Wil je zomaar grasduinen of zoek je iets érg specifiek, dan kan je uiteraard terecht in deze www.erfgoud.be, dé eigen Truiense erfgoedencyclopedie in opbouw !