Pastorie van de Sint-Laurentiusparochie

Ommuurde witherenpastorie gelegen aan de thans gedempte burggracht. Tot 1822 was de parochie onder patronaat van de witheren van de abdij van Averbode.

Breed herenhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder sierlijke wolvedak met licht gebogen wolfseinden (leien), uit de eerste helft van de 18de eeuw, aangepast begin 19de eeuw (vensters). In de zuidgevel, jaartal 1721 met het ambtelijk wapen van prelaat Steven van der Steghen. Baksteenbouw op kalkstenen plint. Omlijstingen van deuren en vensters evenals hoekblokken van kalksteen. Bakstenen tandlijst met dropmotief.

Zuidelijke voorgevel: rechthoekige kalkstenen vensters (oorspronkelijke kruiskozijnen) en rechthoekige deur op neuten en bordes; ontlastingsboogjes der vensters, verankerde lateien en ingekaste deuromlijsting wijzen op een latere verbouwing. Een grote afgewolfde dakkapel bij de dakgoot en twee kleinere in het midden van het dekschild.

De noordelijke achtergevel behield zijn vroegere ordonnantie met kalkstenen kloosterkozijnen onder bakstenen ontlastingsboog. In de westelijke zijgevel, een rechthoekig kalkstenen venstertje op de eerste bouwlaag en twee kloosterkozijnen op de tweede.

Voor de deur, kalkstenen zonnewijzer met bronzen wijzerplaat (eerste helft 18de eeuw). In de muur aan de Kerkstraat, gotische, gedrukte spitsboogpoort van kalksteen met geprofileerd beloop op kleine sokkeltjes (overgebracht?).


Bron     : Schlusmans F. met medewerking van Gyselinck J., Linters A., Wissels R., Buyle M. & De Graeve M.-Ch. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Hasselt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 6N2 (He-Z), Brussel - Gent.
Auteurs :  Schlusmans, Frieda
Datum  : 1981

Bron: Bevat overheidsinformatie, verkregen onder de modellicentie voor gratis hergebruik Vlaanderen v1.0. URI:
Agentschap Onroerend Erfgoed 2019: Pastorie van de Sint-Laurentiusparochie [online] https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/23073 Geraadpleegd op 12-11-2019

 

ONTDEKKING VAN DE DAG

Een marmeren buste voor de oud-burgemeester

Clement Cartuyvels  was de zoon van een zeepfabrikant op de Grote Markt en neefje van burgemeester Guillaume Vanvinckenroy . Hij droeg zelf de sjerp tussen 1899 en 1921. Op zijn CV lezen we: advocaat, bankier, provincieraadslid, gedeputeerde, vrederechter, gemeenteraadslid, volksvertegenwoordiger, senator, voorzitter Sint-Vincentiusgenootschap, derdeordeling en katholiek. Hij maakte de Belle Epoque in zijn stad mee: vernederlandsing van het bestuur, aanleg tramlijnen, riolering, waterleiding, bouw slachthuis, provinciale 'expositie' in 1907. Maar Clément moest ook de schok van de Duitse inval meemaken. Zijn zoon Paul, majoor van de Burgerwacht, verdween een jaar in Duitse kampen en hijzelf werd het laatste jaar van de oorlog uit zijn ambt ontheven. Clément woonde in de Capucijnenstraat in een herenhuis, later omgebouwd tot Sint-Annakliniek. 



De bank Cartuyvels:



Clément stierf op zijn kasteeltje in Verlaine en kreeg, behalve een straatnaam (de vroegere Capucijnen- en Coemansstraat) in 1921, ook een marmeren borstbeeld. Toen zijn zoon notaris Paul Cartuyvels  in 1927 zelf burgemeester werd, kreeg hij van zijn makkers oud-burgerwachten een ontwerptekening voor een borstbeeld van zijn papa cadeau. De ontwerper was niemand minder van Victor de Haen uit het Brusselse, die ook de wedstrijd had gewonnen voor het monument voor de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog op Sint-Marten. Op kosten van het stadsbestuur werd de buste in marmer uitgevoerd en prijkte voortaan in het stadhuis. Momenteel in erfgoeddepot bij de Zusters Ursulinen. Vermits het beeld postuum werd getekend, herken je duidelijk de pose op het bidprentje van Clément Cartuyvels. Op zijn linkerschouder liet de beeldhouwer van het witte marmer zijn naam in sierlijke letters na. 







Lees: 
Wie was wie in Sint-Truiden?, Sint-Truiden: Stedelijke openbare bibliotheek, 2011, p. 39 en 43-45.

Lees meer