Tolhuis Gelinden

Voormalige afspanning en hoeve, eertijds gelegen bij het Tolhuis van Gelinden , dat naar het Openluchtmuseum van Bokrijk werd overgebracht.

Tolhuis Gelinden - Bokrijk

Laat-classicistische, semi-gesloten hoeve met rechthoekig, gebetonneerd erf, uit de 18de eeuw, doch oudere kern in vakwerk. Baksteenbouw met verwerking van kalksteen; zadeldaken (mechanische pannen en golfplaten).

Noordoostvleugel (nok evenwijdig aan straat) van acht traveeën en anderhalve bouwlaag met boerenburgerhuis en poort. In de noordoostelijke voorgevel, rechthoekige vensters in vlakke kalkstenen omlijstingen. Gelijksoortige deuromlijsting met neuten en gestrekte tussendorpel; links, kalkstenen rondboogpoort met negblokken; zijgevels met aandaken en muurvlechtingen.

Zuidwest-gelegen achtergevel in versteend vakwerk, evenals haaks aansluitende noordwestelijke vleugel, thans omgebouwd tot woonhuis.

Haaks op de eerste travee der straatgevel, zuidoost-gelegen stal onder zadeldak (golfplaten) met lagere nok; houten kozijnen en rechthoekige staldeuren in vlakke kalkstenen omlijsting.

Nieuwe dwarsschuur ten zuidwesten, ter vervanging der vroegere dwarsschuur van 1727 (gedateerd in latei) in stijl- en regelwerk.

Bron : Schlusmans F. met medewerking van Gyselinck J., Linters A., Wissels R., Buyle M. & De Graeve M.-Ch. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Hasselt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 6N2 (He-Z), Brussel - Gent.\Auteurs : Schlusmans, Frieda \Datum : 1981;  Bron: Bevat overheidsinformatie, verkregen onder de modellicentie voor gratis hergebruik Vlaanderen v1.0. URI:\Agentschap Onroerend Erfgoed 2019: Afspanning en hoeve [online] https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/23116 Geraadpleegd op 12-11-2019


 

ONTDEKKING VAN DE DAG

Adelardus II, abt

geboren te Lovenjoel op onbekende datum    gestorven te Sint-Truiden op 06.12.1082 

Monnik, prior en abt van Sint-Truiden 1055-1082, kerkenbouwer. 


Geschoold in letteren en handig in beeldhouwen en schilderen. Bloei van bedevaarten. Verwerving gronden in Villers-le-Peuplier, Moixhe, Staaien; Herk-de-Stad en Zerkingen. Ommuurde de stad. Werkte toren af en bouwde vier hoektorens bij de viering. Bouwer van de Romaanse abdijkerk met lengte van 102 meter, hoge pijlers, hoogkoor en hallencrypte. Versierde altaren. Bouwde of herstelde dertien afhankelijke kerken: OLV-kerk, Sint-Gangulfus, Staaien, Bevingen, Aalburg (Nl.), Wijchmaal, Peer, Schaffen, Webbekom, Donk, Meer, Oerle (Oreye) en Jemeppe-sur-Meuse. Schilder en beeldhouwer. Ondanks inkomsten toch tekorten door grote ambitie. Na waanzinaanval naar abdij Saint-Laurent Luik. Overleden en begraven in lichaamvormig graf Sint-Truiden. Nadien investituurstrijd en verspreiding monniken. Schedel en kromstaf bekroning bewaard. Straatnaam. Biermerk brouwerij Kerkom  2002. Interactief theaterspel ‘Het Adelardusmysterie’ toeristische dienst 2010. Abdijcrypte , grafnis 2004 in dodengang, opschrift Adelardus abbas 1082  uit 2005. 

 Lit.: P.F.X.. DE RAM, in BIONAT, 1, 1866, kol. 51; RECUEIL, p. 7-8; Luc-François GENICOT, L’oeuvre architecturale d’Adelard II de Saint-Trond et ses antécédents, in Belgisch Tijdschrift voor Oudheidkunde en Kunstgeschiedenis, 39, 1970, p. 3-91; MONBEL, p. 33-35; KRONIEK, p. 19-22; J. DEWINTER, Adelard II, abt van Sint-Truiden (1055-1085), in Oost-Brabant, 29, 1992, p. 206-213; CRYPTE, p. 47.