Je kan ook vragen naar de geboorte, sterfdatum of familie van een persoon...
Groot-Gelmen als kasteeldorp
Groot-Gelmen als kasteeldorp
Groot-Gelmen (Frans: Grande-Jamine; Waals: Gronde-Djâmène) is een dorp in de Belgische provincie Limburg en een deelgemeente van Sint-Truiden. Groot-Gelmen heeft een oppervlakte van 4,92 vierkante kilometer en telde in 2001 556 inwoners. Groot-Gelmen is een Haspengouws landbouw- en woondorp aan de Herk die de oostgrens vormt.
In Galmina verwent de gerestaureerde herberg De Zwaan (°1656) langs de oude landweg tussen Sint-Truiden en Luik zijn klanten. De ‘Genannen’ lieten hun kerk bouwen op de strategische beboomde heuvel in het dorp en dragen ook de zielenzorg voor de bekende Onze-Lieve-Vrouwekapel van Helshoven, op Hoepertings grondgebied. Van ver kwam men in Groot-Gelmen de heilige Bertilia, de moeder van de Drie Gezusters, vereren. Het kasteel De Motte ligt buiten het dorp in de richting van Helshoven.De naam van de bewoners Ulens en de Borman leeft er nog, maar hun gerestaureerde slot kreeg een horecabestemming. In het begin van de jaren 1970 was in dit dorp een selectiemesterij voor varkens, in 1995 vervangen door het Centrum voor Agrarisch Praktijkonderzoek. De voetbalploegen van Gelinden (°1971) en Oud Groot-Gelmen (°1980) gingen in 1992 samen op in Gelmen Vv
De beroemde familie d’Udekem (koningin Mathilde) had iets te maken met het kasteel van Groot-Gelmen.
Het patronaat (een derde tienden) en het Lambertuskapittel (twee derden tienden). Vroege kerstening volgens de patroonheilige Martinus van Tours. In 966 door keizer Otto I afgenomen van de opstandige graaf Rodolf en aan graaf Immo gegeven. Eigen domein van graaf van Loon. Hing juridisch af van Gelinden en was geen heerlijkheid. Groot Loons leengoed Kermpthof op het grondgebied.
Andere kapellen of kerken in de buurt, behalve die van Helshoven: Sint-Jozef, gerestaureerd in 2016 door kerkfabriek. Verder nog een 5-tal private straatkapellen.
W.D., De neo-Romaanse Sint-Martinuskerk van Groot-Gelmen (1880), in Sint-Truiden ingekaderd 1830-1914, Sint-Truiden, 1998, p. 144-145; Willem DRIESEN en Roger HAUBRECHTS, Groot-Gelmen via Helshoven. Wandeling, in: Natuur. Sint-Truiden, NATUURlijk een monument. Open Monumentendag Vlaanderen. Sint-Truiden 2004, Sint-Truiden: stadsbestuur, 2004, p. 104-109 en 111.