Ordingen
De familie de Pitteurs regeerde in de 19de eeuw over een waar kastelen-imperium in en rond Sint-Truiden. In Ordingen bouwde ze de commanderie van de Duitse Orde om tot een riant kasteel in Vlaamse neo-renaissance. Opkomst en verval spreken nu nog uit de gebouwen, intussen met veel toewijding gerenoveerd door de huidige eigenaar. Het kasteelpark maakte in de jaren 1960 plaats voor de verkavelingen Dennenland en Kasteelzicht, met een honderdtal huizen.
Ordingen wordt vermeld in 1283 met ridder Adam als heer. Allodiaal goed van prinsbisdom Luik, enclave en heerlijkheid familie Horion. Kerk oorspronkelijk met patroon OLV, later onder invloed van bezittingen abdij Aldeneik de huidige patronessen. Filiaal van Zepperen. Nauw verbonden met het kasteel of de commanderij Duitse Orde. Het dorp ontwikkelde zich dan ook als een kasteeldorpje bij uitstek met de commanderijsite van de Duitse Orde op de linkeroever van de Melsterbeek en een graanwatermolen en dorpskern op de rechteroever.
De huidige parochiekerk in neogotische stijl dateert uit 1855-1856 en was een ontwerp van architect I. Gérard. Het gebouw verving een ouder kerkgebouw, dat gelegen was ongeveer 300 m meter noordwaarts ten opzichte van de huidige kerk, dichter bij het kasteel. De oude kerk was in een zeer slechte staat en was tevens te klein geworden voor het groeiende aantal inwoners van het dorp. De nieuwe locatie was ook centraler gelegen in het dorp. Nadat de nieuwe kerk in gebruik was genomen, werd in 1858 de oude kerk gesloopt. Het huidig voorportaal werd in 1885 toegevoegd door architect Josse Schadde, toen die ook het kasteel vernieuwde.
Het interieur is geritmeerd met spitsbogen en gordelbogen onder een kruisribgewelf. Boven het koor bevindt zich een ster- en straalgewelf. Het volledige interieur is momenteel bepleisterd en wit geschilderd. De lokale kasteelheren de Pitteurs-Hiegaerts en aanverwanten schonken kunstvoorwerpen en klokken aan de kerk.
Beelden:
Sint-Harlindis en Relindis, gepolychromeerde eik (circa 1568). Madonna, gepolychromeerd hout (16de eeuw). Vijf gekleurde stenen beelden: Heilig Hart van Jezus, Heilig Hart van Maria, Heilige Jozef met Jezuskind, Sint-Antonius met Jezus, en de Heilige Theresia.
Biechtstoel (1856). Preekstoel met 4 evangelisten afgebeeld op de kuip (1856). 3 laatgotische kerkbanken (eerste helft 16de eeuw). Het neogotisch meubilair is ontworpen tegelijk met de kerk, eveneens door architect Isidore Gérard. De uitvoering gebeurde door beeldsnijdersatelier Janssens uit Sint-Truiden. Doopvont uit de kapel van de Commanderij, kalksteen (circa 1700). Neogotische koorlezenaar in messing met randinscriptie en beeldje H. Antonius nav. geboorte Antoine de Pitteurs-Hiegaerts 1895.
Orgel door orgelbouwer Ruef, aangekocht in 1869.
Het kerkhof niet meer actief. Er zit een grafkelder van de familie de Pitteurs-Hiegaerts onder de noordwestelijke aanbouw. Een gedeelte van de oude graven is reeds verwijderd. Daardoor is het kerkhof weinig verdicht. De gronden van het kerkhof zijn eigendom van het kerkfabriek; dat is uitzonderlijk want de begraafplaatsen zijn meestal eigendom van de stad. De stad staat wel in voor het onderhoud van het kerkhof. Nieuwe begraafplaats in de Kruiskapelstraat. Volgens een studie van de omgeving zal er in Ordingen, binnen een termijn van 20 jaar, een tekort aan oppervlakte zijn. De toren is niet extern verlicht. De 3 kleine klokken slaan automatisch dag en nacht een kwartierslag. De 3 grote klokken zijn Harlindis-Relindis (gekocht 1948), OLV (1282 kg 1962) en Antonius (626 kg 1962). Onderhoudscontract Clock-o-Matic. Klokken voor half uur en uurslag. 3 x Angelus. Voor de diensten wordt geluid. Ook bij begrafenissen, man/vrouwregime, zoals in de hele federatie Kana.
Ordingen is een middelgroot dorp en heeft zich vooral ontwikkeld als een straatdorp tussen de grotere dorpen Zepperen en Brustem. De dorpskern situeert zich vooral in de driehoek Ordingen-Dorp, Veldstraat en Hogeweg. Door de goede verbinding met de stadskern van Sint-Truiden is Ordingen sinds de tweede helft van de vorige eeuw sterk verdicht. Nieuwe bewoning kwam er vooral in de jaren ’60 verkavelingswijk ‘kasteelzicht’, gelegen op het grondgebied van het voormalige kasteelpark en in de vorm van lintbebouwing langs de weg Ordingen-Dorp, met latere uitbreiding langs de Tongersesteenweg. Het centrum van het dorp wordt gemarkeerd door enerzijds de kerk en anderzijds het oude gemeentehuis waar momenteel de school in gevestigd is. Het pleintje voor de kerk zal aangepakt worden om als een echt ‘dorpsplein’ te fungeren. Op vlak van erfgoed heeft Ordingen een aantal beschermde hoogstamboomgaarden en als belangrijkste erfgoedsite de commanderij of het ‘Kasteel van Ordingen’. De lopende restauratie van het kasteel en de geplande toeristische ontsluiting zal het dorp toeristisch aantrekkelijker maken.
Pastorie Ordingen-Dorp, een eenvoudig neoclassicistisch dubbelhuis van twee bouwlagen onder een schilddak. De voorgevel bestaat uit drie traveeën, de achtergevel uit vijf traveeën. De pastorij dateert uit de jaren 1845. Tegen beide zijgevels zijn bergruimtes aangebouwd van één bouwlaag onder een zadeldak. Het gebouw is gelegen in een ommuurde tuin. Momenteel in erg slechte staat, renovatie tot twee wooneenheden is gepland.
Parochiaal Centrum Ordingen Ordingen-Dorp, gebouw met errond een omheind parkeerterrein. De parochiezaal wordt verhuurd voor feesten en lokale evenementen en heeft een capaciteit van ongeveer 100 personen. Er is een keuken aanwezig, geen podium.
Voormalig gemeentehuis Ordingen-Dorp, schuin tegenover het parochiaal centrum. Het is een alleenstaand dubbelhuis van twee bouwlagen onder een zadeldak. De voor- en achtergevel bestaan elk uit drie traveeën. Het gebouw is opgetrokken in eclectische stijl en dateert uit 1864, momenteel geprivatiseerd en gerenoveerd .
Kasteel van Ordingen Ordingen-Dorp 50. De oorspronkelijke burcht, vermoedelijk uit de 11de eeuw, werd verwoest tijdens de slag van Brustem in 1467 en heropgebouwd tijdens de 16de eeuw. Aan het begin van de 17de eeuw werd het complex aangekocht door de landcommanderij Alden Biesen die het verbouwde tot commanderij van de Duitse Orde. Ten tijde van de Franse Revolutie werd het domein geconfisqueerd en verkocht. De nieuwe eigenaar, P. De Libotton verbouwde de commanderij tot een laat-classicistisch kasteel. In de tweede helft van de 19de eeuw werd de site eigendom van de familie de Pitteurs die het bestaande kasteel vervingen door een neorenaissancekasteel. Van 17de eeuwse commanderij bleven enkele delen bewaard: het poortgebouw met wachthuis, een hoektoren en het commandeurshuis. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het kasteel opnieuw zwaar verwoest. Het huidige kasteeldomein, gelegen op de noordelijke oever van de Melsterbeek is volledig omgracht en bereikbaar langs een brede dreef. Het park werd in de loop van de jaren 1960 verkaveld en gerooid. Het gehele complex wordt momenteel gerestaureerd. De huidige eigenaars hebben plannen om het kasteel toeristisch te ontsluiten.
Ordingen heeft een bevolkingsaantal van iets meer dan 900 inwoners
Willem DRIESEN, De neogotische parochiekerk te Ordingen (1858), in Limburg, 57, 1978, p. 251-259; A. HANUSET, Studie over Ordingen, Ordingen, 1981; Peter TULKENS, Ordingen in de tweede helft van de 18de eeuw. Een Haspengouws dorp in de ban van de Duitse Orde, eindwerk geschiedenis, Leuven: KUL, 1997. Ook diverse kleinere studies o.m. over heerlijke rechten, over toponymie door Peter Tulkens; Anita KEMPENEERS, Ordingen, in Vergeet je wortels niet. Erfgoedverkenningen in Sint-Truidense dorpen en stadswijken, Sint-Truiden: Erfgoedcel, 2012, p 82-85 en 143.
