Het perron

Het perron als vrijheidssymbool

Onderschrift bij deze foto
Onderschrift...

Het perron of perroen was in het Luikerland van voor 1795 het symbool van

stedelijke vrijheid. In 1362 werd hier een stenen perron op het marktplein

geplaatst met bovenop een kruis en een vergulde arend. In 1598 werd de

vernieuwing ervan bekostigd door een loterij, maar in mei 1789 zochten

de burgemeesters naar de dure heroprichting van het intussen afgebroken

perron. De Franse revolutie, haast ogenblikkelijk overgenomen door Luik en

uitgevoerd naar Sint-Truiden, verhinderde dit. De revolutionairen hadden

de stukken perronsteen gelegd voor het huis Gilis op de graanmarkt. Bij de

kortstondige restauratie van de abtelijke macht van Eucherius Knapen en

diens feestelijke herintrede in 1791 hing daar volgend chronogram: Die Des

peroens stUCken Voor ons DeUr heeft geLeYt zaL nU zYn hUYs VerLaeten

tot zYn spYt.

Bij de restauratie van het stadhuis herstelde stadsingenieur Guillaume

Govaerts ook het oude perron in eer. De gietijzeren kolom van de stedelijke

kolenwaag lag jarenlang verwaarloosd in het Meinhoekje bij de barokpoort van

de abdij. De Truiense kunstsmid Pierre Radoux smeedde het kruis en tweekoppige

adelaar aan de zuil en signeerde op een poot met zijn naam en het

jaartal 1929.

Achter het perron prijkt een gedenksteen voor historische strijders van 1302,

1798 (Boerenkrijg), 1830 en 1914-1918 door beeldhouwer Jean Nicolai met in

Latijn de spreuk ‘ik word perron genoemd’ en twee jaartallen die verwijzen naar

het historiek van het perron. In de gevelnis erboven in Maastrichtersteen staat

een stenen kopie van een houten 16de eeuws Madonnabeeld uit het stadhuis.

Het stadswapen met de arend op het perron is vooral bekend als zegel vanaf

1543. In 1606 verschijnt het voor de eerste keer op een publiek gebouw,

uiteraard het belfort.

… onder de opengespreide vleugels van de arend krijgt de stad bescherming,

zegt een citaat uit 1347. Tegen Brabant, maar later vooral tegen de Prins als

andere halfheer. De dubbelhoofdige adelaar verwijst immers naar de rechtstreekse

afhankelijkheid van de abdij van het Duitse Keizerrijk. De pijnappel is

een vaak voorkomend motief als zuilbekroning en symboliseert de onsterfelijkheid

en de overwinning.

Onderschrift bij deze foto

Pentekening met stadhuis van voor 1752, het perron staat centraler op het marktplein

ONTDEKKING VAN DE DAG

Delvaux, (Joannes) Josephus, 'Djef Pals'

Brustem 21.03.1838 Brustem 16.04.1929 , x Maria Agnes Wintmolders, xx Marie Françoise Bijloos 

Zoon van handwerker Petrus Joannes en Gertrudis Mathues.  

Dagloner Vrijwilliger bij het Belgische expeditiekorps naar Mexico 1864-1867. Naar verluidt ‘Sterkste man van Limburg ’, droeg mascottepaardje in Mexico over rivier. Boswachter bij baron de Pitteurs-Hiegaerts en kerkwachter Brustem. Vader van de gevreesde zwerversfiguur Tuur ‘Pals’ Bijloos .

Info: Kamiel Stevaux, Danny Gennez en Emile Grommen.
Lit.: Jules FRERE, Jef Pals, in Limburgsche volkskunde, 3, Hasselt, 1936, p. 178-180; DUCHESNE, Albert, L’expédition des volontaires belges au Mexique 1864-1867, Brussel, 1967-1968, p. 699; WWWIST?, p. 66.