Velm

Velm

Dit hoofddorp ligt in de Molenbeekvallei en was rond 1900 vooral gekend door de liberale voorman Peut of herenboer Clement Peten. Het water van de bronnen Halingen-Waalhoven werd in 1895 gekocht en geleid naar de stad Sint-Truiden. De ligging aan de spoorlijn Landen-Sint-Truiden (°1839) en de grote vierkantshoeves maakten van Velm één van de grotere dorpen in de streek. Hereboer Peten had als moderne kasteelheer-burgemeester voor- en tegenstanders. Tot die laatsten behoorde onderwijzer-dichter Edmond Gemis (+1948), ook medestichter van de erg vroeg opgerichte Borerengilde (°1893) van Velm.


Onderschrift bij deze foto

Het centrum wordt door de Molenbeek doormidden gesneden. De cleane heraanleg van het gemeenteplein in 1994 en de boomvervangingen kunnen de rustieke bruggetjes over de beek niet doen vergeten. Vanuit Velm zendt sinds 1981 de VRV uit, de enige reclamevrije amateurradio van de streek. Die speelt vooral muziek voor de tweede en derde leeftijd. De fanfare Vermaak na Arbeid werd begin 1980 omgedoopt in blaaskapel De Oppenheimers. Daar zit de rage van de Zuid-Limburgse Bierfeesten uit de jaren 1960-1970 voor iets tussen. Velm was zoals Zepperen en Brustem een onderwijsdorp. De Zusters van Liefde leidden in Halingen tussen 1887 en 1996 het Technisch instituut Onze-Lieve-Vrouw van de Rozenkrans. In 1988 kwamen daar de gemeentelijke basisschool en een nieuwesociale wijk, gedeeltelijk op de omheiningsmuur gebouw, rond een binnenpleintje. Het afgelegen kasteel Het Schoor kreeg Leopold II op overnachting, bood sinds 1931 onderdak aan de paters Jozefieten en herbergt sinds 1964 een Talencentrum.

Onderschrift bij deze foto

De Velmse damesvoetbalploeg vormde zichzelf om tot de carnavalsvereniging El Sportivo (°1973) en de oud-scouts van Sint-Martinus stichtten in 1982 de vriendenkring De Stam met jaarlijkse Tropical-TD en openluchtfuif voor een sociaal doel. Al enkele jaren vormt het dansweekend ‘Velm Spiegelt’ de ideale gelegenheid om te feesten in een spiegeltent.

foto truineer.be

Lees:Gaston THIERIE, Velm wei ’t was, Hasselt, 1989; Velm: bronnen en boerderijen, (Wandelingen in Sint-Truiden, 5), Sint-Truiden: stadsbestuur, 1995; Christine VANTHILLO, Twee schilderijen van Benedictijnse heiligen in de Sint-Martinuskerk van Velm, in Historische bijdragen over Sint-Truiden en omgeving, opgedragen aan Kamiel Stevaux, Sint-Truiden, 2006, p. 359-366, Willem DRIESEN, Werken en wonen in een veilig vierkant. De grotere boerderijen in het Haspengouwse Velm, in Wonen in de monumentenstad Sint-Truiden, OMD-brochure, Sint-Truiden: stadsbestuur, 2007, p. 64-82 en 87. 

 Kijk:www.velm.net


ONTDEKKING VAN DE DAG

'Must read' over Sint-Truidens erfgoed

Heb je weinig tijd?

Ben je als (oud-)Truienaar geboeid door het historische decor dat onze stad biedt?
In dit Top Twaalf-lijstje staan de "must read"-boeken over Sint-Truidens erfgoed.
Als je de hapklare, maar niet diep gravende Wikipedia-artikels al gelezen hebt. 



1. Het stadhuis van Sint-Truiden. Hart van de democratie, Sint-Truiden: stadsbestuur, 2018.
2. Frank DECAT, Sint-Truiden 1784. Criminele histories in een Luikse stad, Leuven: Davidsfonds, 2012.
3. Vergeet je wortels niet. Erfgoedverkenningen in Sint-Truidense dorpen en stadswijken, Sint-Truiden: Erfgoedcel Sint-Truiden, 2012. 
4. Rombout NIJSSEN e.a., Op grond van Sint-Trudo. De kaartenatlas van de abdij van Sint-Truiden 1697, Sint-Truiden: Abdij, Stad en Regio vzw., 2011.
5. Wie was wie in Sint-Truiden? Bijdrage tot een biografisch woordenboek, Sint-Truiden: Stedelijke openbare bibliotheek, 2011.
6. Nathalie CEUNEN e.a., Sappig verteld. Het verhaal achter de fruitteelt in Haspengouw, Sint-Truiden: Erfgoedcel Sint-Truiden, 2010.
7. Pierre DIRIKEN, Geogidsen Sint-Truiden. Rondom (2009) en Sint-Truiden. Stad (2010) in de reeks Toeristisch -recreatieve atlas van Vlaanderen. Haspengouw, Kortessem: Georeto.
8. Thomas COOMANS e.a., In zuiverheid leven. Het Sint-Agnesbegijnhof van Sint-Truiden, (Relicta monografieën, 2), Herent: Peeters, 2008. 
9. Reeks Historische bijdragen over Sint-Truiden en omgeving, uitgegeven door de Geschied- en Oudheidkundige Kring Sint-Truiden 1968-2006.
10. Sint-Truiden ingekaderd 1830-1914, tentoonstellingscatalogus, Sint-Truiden: Sint-Truiden 1300 vzw, 1998.
11. Sint-Truiden in de 18de eeuw, tentoonstellingscatalogus, Sint-Truiden: Sint-Truiden 1300 vzw, 1993.
12. Jan GERITS, Sint-Truiden, in Historische steden in Limburg, Brussel: Gemeentekrediet, 1989, p. 203-221

Om uit te vlooien:  
13. Reeks Bukskes van de dialectkring 't Neigemenneke 1984 - 2017.
14. Tijdschriften 't Maendachboekje (1994) van de Koninklijke Gidsenbond Sint-Truiden ism de GOKSint-Truiden en De Bink (1998) van de Heemkundige Kring Groot-Sint-Truiden. 

Om op je gemak te lezen:
15. LAVIGNE, Emiel (vert., met annotaties van JAPPE ALBERTS), Kroniek van de abdij van Sint-Truiden. Vertaling van de ‘Gesta Abbatum Trundonensium’ 1ste deel 628-1138, (Maaslandse monografieën, 43), Assen-Maastricht: Van Gorcum, 1986; ID. (met annotaties van JAPPE ALBERTS, W. en door JANSEN C.G.M.), 2de deel 1138-1558, (Maaslandse monografieën, 46), Leeuwarden-Maastricht: Eisma, 1988; ID., 3de deel 1558-1679, vertaling van de kroniek van Servais Foullon, (Maaslandse monografieën, 53), Leeuwarden-Mechelen: Eisma, 1993.

Een uitgebreidere keuze vind je op  op de website www.geschiedkundigekringsinttruiden.be van de Geschied- en Oudheidkundige Kring (GOKST).

Wil je zomaar grasduinen of zoek je iets érg specifiek, dan kan je uiteraard terecht in deze www.erfgoud.be, dé eigen Truiense erfgoedencyclopedie in opbouw !


Lees meer