Bijzondere vondsten: Pelgrimsampul

In april 2015 werd rondom de Sint-Eucheriuskapel te Brustem een archeologische opgraving uitgevoerd. Aanleiding van deze opgraving was de bouw van een nieuw huisvestingsproject “Brustem Kapelhof” door cvba Nieuw Sint-Truiden. Op deze locatie werden archeologische sporen uit verschillende perioden aangetroffen. De vele sporen laten zien dat het terrein intensief bewoond is geweest. Eerst in de periode van de Lineaire Bandkeramiek (LBK), vervolgens in de Midden-IJzertijd, de Romeinse tijd, Vroege, Volle en Late Middeleeuwen, en de Nieuwe tijd.



Sporen van huisplattegronden zijn niet bewaard gebleven. De site heeft vooral heel veel kuilen opgeleverd, met daarin een grote hoeveelheid vondsten. Bijzondere vondsten zijn een maalsteen uit de Lineaire Bandkeramiek, beschilderd aardewerk uit de IJzertijd, diverse munten uit de Romeinse tijd en een mantelspeld of fibula uit de Vroege Middeleeuwen.

Nog één van deze bijzondere vondsten is onze vondst van de maand. Het betreft een pelgrimsampul, die werd gevonden in de beekzone van de archeologische site. Een pelgrimsampul is een flesje of kruikje waarin vloeistoffen, die met heiligen in aanraking zijn geweest, bewaard worden. Het is een aanraakreliek. Vaak heeft de ampul twee handvatten en op de buik een reliëf. In de Late Middeleeuwen waren het naast de insignes bekende souvenirs van bedevaartsoorden.

De ampul is gemaakt van een lood-tinlegering, is 3,7 cm bij 2,5 cm groot en is gedecoreerd met een wapenschild en Franse lelies (“fleur de lis”). Het object is te dateren rond 1400. 


ONTDEKKING VAN DE DAG

De bieten- en fruitspoorlijn (1879) tussen Tienen, Sint-Truiden en Tongeren

In 1879 werd een spoorlijn geopend tussen Neerlinter en Tongeren. Vooral bedoeld om in onze omgeving bietsuikerfabrieken (Ordingen en Bernissem) en de opkomende fruitexport naar het Duitse Ruhrgebied te bedienen. Door het heuvelige terrein waren dijken en doorsnijdingen noodzakelijk. Zo ook op de Honsberg op het drielandenpunt tussen Ordingen-Rijkel-Zepperen, met overbrugging.



Het private project voor Aken-Brussel mocht niet concurreren met de bestaande staatslijn Tienen-Luik en werd dus beperkt tot een kronkelend tracé Neerlinter-Tongeren. Aanvankelijk waren er ook weinig haltes (Zoutleeuw, Ordingen, Borgloon en Pringen), maar dat werd in 1897 aangevuld met haltes in Wilderen, Melveren, Bernissem, Hoepertingen, Kerniel en Jesseren) Daarom kreeg het bareelwachtershuisje uit 1878 in Wilderen in 1896 een heus station tegenover zich. 

Station Wilderen


In de Eerste Wereldoorlog werkten de Duitsers aan de missing link Tongeren-Aken met viaduct in Sint-Martensvoeren.

Verdwenen station van Ordingen 1897 met links stationsherberg 1895

In 1957 werd het personenvervoer op deze lijn 23 gestopt en vervangen door autobuslijnen. In 1968-1988 verdween ook het goederenvervoer voor lokale nijverheden. De sporen werden geleidelijk opgebroken tussen 1968 en 1989. In 1992 kwam er een toeristisch fietspad op het (deels) bewaard gebleven tracé.

Ordingen werd, weliswaar meer naar Zepperen toe, een draaischijf van goederen- en personenverkeer. En uiteraard kwam er de onvermijdelijke stationsherberg (1895). Het station maakte plaats voor de N718, bedoeld als oostelijke omleiding rond Sint-Truiden en aansluiting op de beruchte A24-autosnelweg., maar slechts uitgevoerd tussen Melveren en Ordingen.


Jammer genoeg waren spoorlijn en brug ook plaatsen van wanhoopsdaden en dramatische ongevallen. Zo ontdekten stationschef Miel Mommen en arbeider Lowieke Mertens in april 1943 'het lijk van een onbekende vrouwspersoon van ongeveer vijf- en twintig jaar'. De vrouw was ongelukkig op een betonnen seindraadpaaltje terechtgekomen bij haar ontsnappingssprong uit het Jodentransport XX vanuit de Dossinkazerne in Mechelen, gesaboteerd in Boortmeerbeek.

Stationschef Miel Mommen met zijn kleindochter, ca. 1940 in Ordingen

Nu is de spoorweg'zate' een verwilderde oase voor wild en vogels, hazelwormen, wijngaardslakken en dassen. Maar ook een magneet voor sluikstorters. Sommige delen van de spoorberm worden beheerd door natuurpunt omwille van de uitzonderlijke flora zoals knolsteenbreek, bosanemoon, slanke sleutelbloem, wilde marjolein, muskuskruid en brede wespenorchis. 


De brug over de spoorweg bij het 'driegemeentenpunt' Rijkel-Ordingen-Zepperen



Lees: 'Zepperen in Twee Grote Oorlogen', Remacluskring, 1994, p. 182-190; ‘Sint-Truiden ingekaderd 1830-1914’, tentoonstellingscatalogus, Sint-Truiden: vzw Sint-Truiden 1300, p. 120; Robert NOUWEN, ‘Het Fruitspoor: spoorweglijn 23 Drieslinter-Tongeren’ in ‘Tongerse Annalen’, december 2019, p. 8-25.
Kijk: https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobje.../304755; Item over het bieten- en suikerspoor lijn 23 op www.haspengouw.tv