Heuterus of de Heuijter, Pontus, historicus

Delft 23.08.1535   Sint-Truiden 05.08.1602 

Natuurlijke zoon van schout Delft.  

Studies Delft, Leiden, Mechelen en Parijs. Priester. Rentmeester  kapittel Gorcum in Zuid-Holland. Gevangen door Watergeuzen maar met Waalse hulp nipt ontsnapt aan marteldood Den Briel 1572. Gedwongen secretaris van d’Omal, na enkele maanden gevlucht naar Antwerpen. Pastoor  Jabbeke. Onderzoeksreis naar Frankrijk 1582. Kanunnik Deventer 1587, voor calvinisten gevlucht naar Zuiden 1591. Kanunnik en plebaan van OLV-kerk in 1598 op voorstel van abt Betten. Ook proost kapittel Arnhem. Nederduitse ortografie uitgegeven bij Plantijn in 1581. Geschiedschrijver  over Boergondië 1583 en Oostenrijk 1598. Rijmkroniek over de martelaren van Gorcum als ooggetuige. Grote bijbel en Griekse werken testamentair geschonken aan abdijbibliotheek Sint-Truiden.

Wapen: blauw kasteel op gouden veld.

Grafschrift door vriend Nicolaas Oudart, officiaal van aartsbisschop Mechelen: …sed moderante Deo Belgicas conscripsit, rigat osse cicindria functi Dive ubi Sarchiny maenia Trudo foves. 

Publ.: Ponti Heuteri Delfii opera historica omnia, Leuven: Jud. Coppenius, 1651.
Lit.: Charles PIOT en Constant Philippe SERRURE, De geschiedschryver Pontus Heuterus, in Vaderlandsch Museum voor Nederduitsche Letterkunde, Oudheid en Geschiedenis, 3, Gent: H. Hoste, 1859-1860, p. 173-180; Guillaume SIMENON, Notes pour servir à l’histoire des paroisses qui dépendaient de l’abbaye de Saint-Trond, Luik, 1908, p. 176; J. MEERBERGEN, De HH. Martelaren van Gorcum, Tongerlo: Eucharistisch bureau, 1928, o.a. p. X-XII, 203-206 en 230-231; Constant VANDERSTRAETEN, Pontus Heuterus, in OLL, 6, 1951, p. 1-5; Marc LEFEVRE, in BIONAT, 31, 1962, kol. 453-459; ID., Chronologie des oeuvres de Pontus Heuterus, in De gulden passer, vereeniging der Antwerpsche bibliophielen, 41, 1963, p. 128-160; JORISSEN; E.O.G. HAITSMA MULIER en Anton VAN DER LEM, Repertorium van geschiedschrijvers in Nederland 1500-1800, 1990, p. 184-185; Ubbo EMMIUS, Willem Lodewijk, graaf van Nassau (1560-1620). Stadhouder van Friesland, Groningen en Drenthe, Hilversum: Verloren, 1994, p. 14; Germanist Paul Govaerts schreef naar verluidt in de jaren 1936-1937 thesis over Heuterus (verloren).
ONTDEKKING VAN DE DAG

Charter 1404

Charter van 18 november 1404 waarbij de bisschop van Luik en de abt van Sint-Truiden, beiden halfheer van de stad, de verkiezingsprocedure voor het stadsbestuur bevestigen. Met vijf zegels (replica van origineel uit het stedelijk archief ligt in vitrinekast ingangshal stadhuis).


Jan van Beieren, prins-elect van Luik, en Robert van Rijkel, abt van Sint-Truiden, herstellen, mits enkele kleine aanpassingen, de voorschriften van abt Zacheus van Vranckenhoven van 28 augustus 1366 over de samenstelling van het stadsbestuur.


Deze oorkonde geeft een momentopname in de strijd voor lokaal zelfbestuur tegen de centrale overheid, en omgekeerd.

Van links naar rechts zien we de zegels van:

- In rode was het zegel van Jan van Beieren, prinsbisschop van Luik en graaf van Loon, S. MAIUS JOHIS. DE…. LEODIENSSIS ET COMITIS LOSSEN

- Zegel van Robert van Rijkel, abt van Sint-Truiden, S. ROBERTI DE RIKELE DEI GRA. ABBATIS STI. TRUDONIS

- De stad Sint-Truiden; vooraan Sint-Trudo met palmtak en boek met bovenaan de drie torens van de westbouw van de abdijkerk, SIG. SANCTI TRUDONIS; achteraan als tegenzegel de gemijterde bisschop, S. LAMBERTI (het stedelijke zegel verwijst uitdrukkelijk naar de beide heren van de stad, geen perron als symbool van stedelijke vrijheden)

- Zegel van het kapittel van Luik, SIG…IS, ECC… LEOD

- Zegel van de abdij van Sint-Truiden, SANCTUS. TRUDO. CONFESSOR. XRI.


Lees: Roger VANBRABANT, Het charter van 18 november 1404. Kritische benadering van een belangrijk politiek archiefstuk van de stad Sint-Truiden, Sint-Truiden: Heemkundige kring van Groot-Sint-Truiden, 2010. Mmv. Thierry Ghys. 


Lees meer