Jozef Vrijdaghs was een Belgisch advocaat, activist en lid van de Raad van Vlaanderen en oorlogsburgemeester tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Vrijdaghs, broer van Paul Vrijdaghs, promoveerde tot doctor in de rechten (1912) aan de Katholieke Universiteit Leuven. Hij vestigde zich als advocaat in Sint-Truiden.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog behoorde hij tot de harde kern van activisten in Sint-Truiden. Hij was er voorzitter van de Groeningerwacht. In december 1917 werd hij lid van de Raad van Vlaanderen. In november 1918 vluchtte Vrijdaghs naar Nederland en werd er in 1921 leraar Frans. Na de uitdovingswet van 1927 keerde hij naar België terug. In de jaren 1930 was hij betrokken bij de plannen van zijn broer Paul om zich te laten verkiezen in de Oostkantons en van daaruit actie te voeren voor opname van deze kantons in het Derde Rijk.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog traden beide broers toe tot Eenheidsbeweging-VNV en de Deutsch-Vlämische Arbeitsgemeinschaft. In 1941 werd Jozef tot in 1943 oorlogsburgemeester van Sint-Truiden.
Daniël VANACKER, Het aktivistisch avontuur, 1991.Luc VANDEWEYER, Jozef Vrijdaghs, in: Nieuwe encyclopedie van de Vlaamse Beweging, Tielt, 1998.Nico WOUTERS, Oorlogsbugemeesters 40/44. Lokaal bestuur en collaboratie in België, Tielt, 2004.Piet LAMBRECHTS, Oorlog in Sint-Truiden, 2013.
ONTDEKKING VAN DE DAG
Adelardus II, abt
geboren te Lovenjoel op onbekende datumgestorven te Sint-Truiden op 06.12.1082
Monnik, prior en abt van Sint-Truiden 1055-1082, kerkenbouwer.
Geschoold in letteren en handig in beeldhouwen en schilderen. Bloei van bedevaarten. Verwerving gronden in Villers-le-Peuplier, Moixhe, Staaien; Herk-de-Stad en Zerkingen. Ommuurde de stad. Werkte toren af en bouwde vier hoektorens bij de viering. Bouwer van de Romaanse abdijkerk met lengte van 102 meter, hoge pijlers, hoogkoor en hallencrypte. Versierde altaren. Bouwde of herstelde dertien afhankelijke kerken: OLV-kerk, Sint-Gangulfus, Staaien, Bevingen, Aalburg (Nl.), Wijchmaal, Peer, Schaffen, Webbekom, Donk, Meer, Oerle (Oreye) en Jemeppe-sur-Meuse. Schilder en beeldhouwer. Ondanks inkomsten toch tekorten door grote ambitie. Na waanzinaanval naar abdij Saint-Laurent Luik. Overleden en begraven in lichaamvormig graf Sint-Truiden. Nadien investituurstrijd en verspreiding monniken. Schedel en kromstaf bekroning bewaard. Straatnaam. Biermerk brouwerij Kerkom 2002. Interactief theaterspel ‘Het Adelardusmysterie’ toeristische dienst 2010. Abdijcrypte, grafnis 2004 in dodengang, opschrift Adelardus abbas 1082 uit 2005.
Lit.: P.F.X.. DE RAM, in BIONAT, 1, 1866, kol. 51; RECUEIL, p. 7-8; Luc-François GENICOT, L’oeuvre architecturale d’Adelard II de Saint-Trond et ses antécédents, in Belgisch Tijdschrift voor Oudheidkunde en Kunstgeschiedenis, 39, 1970, p. 3-91; MONBEL, p. 33-35; KRONIEK, p. 19-22; J. DEWINTER, Adelard II, abt van Sint-Truiden (1055-1085), in Oost-Brabant, 29, 1992, p. 206-213; CRYPTE, p. 47.
