Onze-Lieve-Vrouw Ten Hemel Opneming (Gorsem)

Onze-Lieve-Vrouw Ten Hemel Opneming (Gorsem)

Sober zaalkerkje, met schip van vier traveeën en koor van één rechte travee met driezijdige sluiting (einde 18de eeuw); ingebouwde westtoren, en ten zuiden sacristie (19de eeuw). Baksteenbouw.

Rechthoekig kalkstenen portaal op neuten in de westgevel; onderaan vertoont deze gevel een kalkstenen plint en de aanzet van natuurstenen hoekbanden. Toren met getoogde, bakstenen galmgaten (één per wand) en een ingesnoerde naaldspits (leien). Schip en koor zijn voorzien van bakstenen rondboogvensters; afdekking door middel van een zadeldak (leien). Bakstenen sacristie onder tentdak (leien), voorzien van rechthoekige muuropeningen met natuurstenen dorpels.

Meubilair: Sedes Sapientiae  (Maasland, 12de eeuw), moderne polychromie, Kind en deel van zetel uit latere periode; gepolychromeerde houten beelden van Sint-Augustinus  en Sint-Lambertus  (circa 1500); Jezus aan kruis, hout (17de eeuw ?); Sint-Rochus , gepolychromeerd hout (17de eeuw); Onze-Lieve-Vrouwebeeld met Kind , gepolychromeerd hout (einde 17de eeuw); Sint-Sebastiaan , gepolychromeerd hout (17de eeuw).

Romaanse doopvont  (13de eeuw). Wijwatervat, gedateerd 1619. Grafsteen met jaartal 1356; grafkruisen van 1632 en 1667.

Bron: https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/23090

Auteur : Schlusmans, Frieda

Bron : Schlusmans F. met medewerking van Gyselinck J., Linters A., Wissels R., Buyle M. & De Graeve M.-Ch. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Hasselt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 6N2 (He-Z), Brussel - Gent.

Lit.: BORCHGRAVE D'ALTENA J., Notes pour servir à l'étude des oeuvres d'art du Limbourg, II, in Bulletin de la Société d'art et d'histoire du diocèse de Liège, XLVIII, p. 6-7.;DE DIJN C.G. - SMETS L., Keuze uit het kerkelijk kunstbezit van de parochies van Groot-Sint-Truiden. , Catalogus Kunst en Oudheden in Limburg, 19, Sint-Truiden, 1977, p. 24.



ONTDEKKING VAN DE DAG

Strenge, geleerde heren op het 'schoon verdiep'

In de schepenzaal van het 18de-eeuwse stadhuis op de Grote Markt ontvangt het stadsbestuur nu voorname gasten en overheden om beleid te onderhandelen, en akten officieel te ondertekenen. Voor 1800 zetelden hier de schepenen van de beide heren, maar dan werkelijk als rechters in burgerlijke en criminele zaken. Een berucht proces was dat tegen de brandstichters in 1784, Suske de Poup, 't Voorvelleke en hun medeplichtigen.

In dit lokaal hangen zeven ovale stucmedaillons met daarin grisailles op doek. Het trompe l'oeuil van deze grijze schilderijtjes geeft een 3D-effect en was minder duur dan echt modelleerwerk. De onderwerpen moesten de geleerdheid van de zittende heren van deze rechtbank benadrukken. De geest van Verlichting met rede en wetenschap is hier duidelijk aanwezig. De hoe bezoekers van andere steden in de 18de eeuw zullen ogen tekort gehad hebben om dit allemaal te ontcijferen en bewonderen. Dit is duidelijk een pronkzaaltje van de assertieve stad Sint-Truiden. 

De tafereeltjes tonen mollige gevleugelde jongetjes of 'putti' die druk in de weer zijn met kunst en wetenschap: astronomie, architectuur, muziek, alchemie, beeldhouwkunst, handel-rekenkunst en schilderkunst. Niet toevallig signeerde Diestenaar Pieter-Jan De Craen dit laatste tafereeltje met DE CRAEN F(ecit) ! Hij verdiende drie kronen per tafereel met deze opdracht. 



Astronomie: drie putti zijn druk doende met hun observaties. In een leeg decor hanteert een jongetje een zeekijker, gericht naar de hemel. Op de voorgrond bestudeert een staande putto met loep het armillarium op voet. Vooraan liggen nog een telescoop, een passer en een winkelhaak. De zittende putto wijst een plek aan op een wereldbol op voet. 

Alchemie: in een interieur met wandrekken vol rokende kolven, destilleertoestel en vaatjes zijn drie putti aan het werk. Vooraan een rieten bloemenmandje en achteraan een haard. Eén jongetje, zittend op een kussen in een stoel met armleuningen, beoordeelt de inhoud van een glazen kolf, terwijl een destilleertoestel met stookdeurtje overloopt naar een kolf met handvatten. Zijn helper stampt in een vijzel op sokkel producten fijn en het derde figuurtje brengt een kom bij. De strik van het ophanglint is hier rijker dan bij de andere medaillons en gedecoreerd met een bloempjesrank. 


Lees: Franz AUMANN, Symboliek op het 'schoon verdiep' van het Sint-Truidense stadhuis, in Sint-Truiden een zoektocht naar symbolen, Open Monumentendag Vlaanderen, Sint-Truiden: stadsbestuur, 2002, p. 19-27; Frank DECAT, Sint-Truiden 1784: criminele\nhistories in een Luikse stad, Leuven: Davidsfonds, 2012; Het stadhuis van Sint-Truiden. Hart van de democratie, Sint-Truiden: stadsbestuur, 2018, p. 56-61.


Lees meer