Brans, Jan (Victor Lucien), auteur

Sint-Truiden 05.03.1908   Borgerhout 07.10.1986   Madeleine Beckers  Mia Dujardin 

Zoon van politieagent Albert uit Heers en Marie-Thérèse Bex uit Alken. Broer van Volksunie- en Vlaams Blokactivist Emmanuel (1911-1993).  Klein Seminarie, AKVS. Rechten, geschiedenis, politieke en sociale wetenschappen Leuven 1932. Artikels in Ons Leven en Vlaanderen. Propagandist, secretaris en kandidaat Katholieke Vlaamse Volkspartij Limburg. 

Medewerker De Bilzenaar, Vlaanderen, Voor altaar en haard, redacteur Roeping 1936-1939 en De Schelde. Advocaat Antwerpen 1933, medewerker Lode Craeybeckx. Pseud. ‘Rickert’’Jan Van Zerkingen’ ‘Jan van Schuurhoven’. Medewerker Nieuw Vlaanderen. Volksuniversiteit Herman van der Reeck. Pangermanist en antisemiet. Hoofdredacteur B-editie Volk en Staat 1940-1944. Bijdragen in Nieuw Vlaanderen en Arbeidsorde. Bekamper van DeVlag en Duitse censuur, uitgewezen uit Duitsland december 1942. Niet teruggekeerd van een tweede VNV-onderhandelingsmissie Spanje, daar geïnterneerd in gevangenis en hospitaal. Bij verstek ter dood veroordeeld 1945. 

Verlies Belgische nationaliteit 1948-1967. Buitenlands medewerker De Standaard, Dietsche Warande en Belfort, en ’t Pallieterke. Kunsthistorische studies en artikels, ook in Spaanse en internationale tijdschriften zoals La Gazette des Beaux-Arts en Berlington Magazine. Juridisch raadgever Bayer in Duitsland 1957. Terug in België 1968, Wommelgem. Medeoprichter Vlaams Blok 1979. Stichter-voorzitter Vlaams-Nationale debatclub 1980. Kanunnik Boonprijs 1963 en Snellaertprijs 1982. 

Lees: JORISSEN; Lambert SWERTS, in Eigen Aard, 2, nr. 4, december 1975; Pieter Jan VERSTRAETE en Kris BARREZEELE, Vlaamse portretten, 1. Ten huize van… Jan Brans, Antwerpen: De Nederlanden, 1985, p. 37-49; Omstreden Jan Brans overleden, in Het Nieuwsblad, 09.10.1986; Willy MASSIN, Limburgers in het Vlaams Legioen en de Waffen SS, Diest: eb., 1991, p. 140-141; Evrard RASKIN, Gerard Romsée. Een ongewone man, een ongewoon leven, Antwerpen-Baarn: Hadewijch, 1995, p. 317-320; Erik VANDEWALLE en Bruno DE WEVER, in NEVLAB, p. 593-594; Lieven SAERENS, De Jodenjagers van de Vlaamse SS. Gewone Vlamingen?, Tielt: Lannoo, 2007, p. 43 en 55; Frank SEBERECHTS en Frans-Jos VERDOODT, Leven in twee werelden. Belgische collaborateurs en de diaspora na de Tweede Wereldoorlog, Leuven: Davidsfonds, 2009, p. 121-122 en passim; Pieter Jan VERSTRAETE, in NBIOW, 20, 2011, kol. 140-148; Roger RUTTEN, De nazirazzia van 25 mei 1943, Berchem: EPO, 2013, p. 215-218.
Publicaties: Geschiedenis en politiek, (Verhandelingen Katholieke Vlaamsche hoogeschooluitbreiding, 350), Antwerpen e.a.: nv. Standaard Boekhandel, 1937; De illusie der historische lotsverbondenheid, (Uitgaven van de volksuniversiteit ‘Herman van den Reeck’, 5), Antwerpen: Nederlandsche Boekhandel, 1937; Het Dietsche bewustzijn in Zuid-Nederland: bijdrage tot de geschiedenis der Zuidelijke Nederlanden, (Uitgaven van de volksuniversiteit ‘Herman van den Reeck’, 5, nr. 23-24-25, juni 1937 en Amsterdam: Wereldbibliotheek; Het zelfstandigheidsnationalisme in de Vlaamsche beweging, (Uitgaven van de volksuniversiteit ‘Herman van den Reeck’, 34), Antwerpen, maart 1940; Bevolking en levensruimte der Nederlanden, Antwerpen: De Schelde, 1941; Vlaanderen en de ‘Idée belge’, Antwerpen: De Schelde, 1941; Tien jaren N.S.D.A.P. in ons land, in Volk en Staat, 02.12.1942; De Rijksgedachte, Antwerpen: Volk en Staat, 1942; Romantisme en werkelijkheid, Antwerpen: Volk en Staat, 1942; De Maasgouw, bakermat der dietsche Germaansche kultuur, in Volk en Staat, 11-12.10.1942, bijlage; Ons Volk en zijn Taal, Dosfel-reeks, 5), Antwerpen: Volk en Staat, 1943; Hieronymus Bosch(el Bosco) en El Prado y en El Escorial, Barcelona: Omega, 1948; Salvador Dali und seine religiöse Malerei, München: Neues Abendland, 1955; Vlaamse schilders in dienst der koningen van Spanje, Leuven: 1959; Horatius en Vondel, Antwerpen: 1962; De gevangene van Tordesillas, Leuven, 1963; De nalatenschap der conquistadores, (Vlaamse pockets, 5), Hasselt: Heideland, 1965; Pieter van Gent, in Twintig eeuwen Vlaanderen, 13, 1976, p. 97-100; Rubens zonder aureool, Brecht-Antwerpen: De Roerdomp, 1977. Info: AMVC en HIP.
ONTDEKKING VAN DE DAG

De bieten- en fruitspoorlijn (1879) tussen Tienen, Sint-Truiden en Tongeren

In 1879 werd een spoorlijn geopend tussen Neerlinter en Tongeren. Vooral bedoeld om in onze omgeving bietsuikerfabrieken (Ordingen en Bernissem) en de opkomende fruitexport naar het Duitse Ruhrgebied te bedienen. Door het heuvelige terrein waren dijken en doorsnijdingen noodzakelijk. Zo ook op de Honsberg op het drielandenpunt tussen Ordingen-Rijkel-Zepperen, met overbrugging.



Het private project voor Aken-Brussel mocht niet concurreren met de bestaande staatslijn Tienen-Luik en werd dus beperkt tot een kronkelend tracé Neerlinter-Tongeren. Aanvankelijk waren er ook weinig haltes (Zoutleeuw, Ordingen, Borgloon en Pringen), maar dat werd in 1897 aangevuld met haltes in Wilderen, Melveren, Bernissem, Hoepertingen, Kerniel en Jesseren) Daarom kreeg het bareelwachtershuisje uit 1878 in Wilderen in 1896 een heus station tegenover zich. 

Station Wilderen


In de Eerste Wereldoorlog werkten de Duitsers aan de missing link Tongeren-Aken met viaduct in Sint-Martensvoeren.

Verdwenen station van Ordingen 1897 met links stationsherberg 1895

In 1957 werd het personenvervoer op deze lijn 23 gestopt en vervangen door autobuslijnen. In 1968-1988 verdween ook het goederenvervoer voor lokale nijverheden. De sporen werden geleidelijk opgebroken tussen 1968 en 1989. In 1992 kwam er een toeristisch fietspad op het (deels) bewaard gebleven tracé.

Ordingen werd, weliswaar meer naar Zepperen toe, een draaischijf van goederen- en personenverkeer. En uiteraard kwam er de onvermijdelijke stationsherberg (1895). Het station maakte plaats voor de N718, bedoeld als oostelijke omleiding rond Sint-Truiden en aansluiting op de beruchte A24-autosnelweg., maar slechts uitgevoerd tussen Melveren en Ordingen.


Jammer genoeg waren spoorlijn en brug ook plaatsen van wanhoopsdaden en dramatische ongevallen. Zo ontdekten stationschef Miel Mommen en arbeider Lowieke Mertens in april 1943 'het lijk van een onbekende vrouwspersoon van ongeveer vijf- en twintig jaar'. De vrouw was ongelukkig op een betonnen seindraadpaaltje terechtgekomen bij haar ontsnappingssprong uit het Jodentransport XX vanuit de Dossinkazerne in Mechelen, gesaboteerd in Boortmeerbeek.

Stationschef Miel Mommen met zijn kleindochter, ca. 1940 in Ordingen

Nu is de spoorweg'zate' een verwilderde oase voor wild en vogels, hazelwormen, wijngaardslakken en dassen. Maar ook een magneet voor sluikstorters. Sommige delen van de spoorberm worden beheerd door natuurpunt omwille van de uitzonderlijke flora zoals knolsteenbreek, bosanemoon, slanke sleutelbloem, wilde marjolein, muskuskruid en brede wespenorchis. 


De brug over de spoorweg bij het 'driegemeentenpunt' Rijkel-Ordingen-Zepperen



Lees: 'Zepperen in Twee Grote Oorlogen', Remacluskring, 1994, p. 182-190; ‘Sint-Truiden ingekaderd 1830-1914’, tentoonstellingscatalogus, Sint-Truiden: vzw Sint-Truiden 1300, p. 120; Robert NOUWEN, ‘Het Fruitspoor: spoorweglijn 23 Drieslinter-Tongeren’ in ‘Tongerse Annalen’, december 2019, p. 8-25.
Kijk: https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobje.../304755; Item over het bieten- en suikerspoor lijn 23 op www.haspengouw.tv

 

Lees meer