Refugiehuis abdij van Sint-Truiden

Voormalig refugium van Sint-Truiden, heden Aartsbisschoppelijk Archief. Mooi gelegen aan het zogenaamd "Groen Watertje", enig overblijvend gedeelte van de vroegere Melaan, een waterloop die de hele stad doorkruiste en sedert de Eerste Wereldoorlog gedempt is. Refugiehuis van de benedictijnenabdij van Sint-Truiden van 1551 tot 1611.

Het domein omvatte toen ook hovingen en een inmiddels verdwenen "klein huis", aangekocht door de abdij in 1574, gelegen op de hoek van de Goswin De Stassartstraat en de Schoutetstraat. In 1611 verkoop van beide huizen en optrekken van scheidingsmuur tussen refugiehuis, het zogenaamde "grote huis" en het "klein huis"; laatstgenoemde kreeg verscheidene eigenaars en huurders. In 1894 verblijfplaats van de militaire kring. In 1896 aangekocht door kanunnik Loucin, die het verhuurde aan de Katholieke Nijverheidsschool. Kort voor de Eerste Wereldoorlog aangekocht door de provincie voor het aartsbisdom. In 1920 belangrijke restauratie met vernieuwing van de natuursteen, toevoeging van kruiskozijnen enzovoort.

Drie vleugels in traditionele stijl uit de 16de eeuw gegroepeerd rondom een binnenplaats. Verankerde bakstenen gebouwen van twee bouwlagen onder aaneengesloten zadeldaken (leien); gebruik van zandsteen - grotendeels vernieuwd - voor sokkel, omlijstingen, kruis-, klooster- en bolkozijnen, steigergaten, kordons, hoekblokken en verdere afwerking. Gebouwen van de Schoutetstraat afgesloten door middel van een nu gekanteelde bakstenen muur op zandstenen sokkel voorzien van tudorboogpoort en -deurtje gevat in een vernieuwde zandstenen omlijsting.

Zuidwestelijke vleugel van zeven traveeën gelegen aan de Melaan, via een overdekte brug verbonden met de tuin van het aartsbisschoppelijk paleis. Rechthoekige kelderdeur in binnentuin; voorts rechthoekige vensters, kruis- en kloosterkozijnen, getrapte dakvensters met bolkozijnen. Zijtrapgevels (zes treden en topstuk). In top van linkerzijtrapgevel: sierlijk muuranker met staf en hartvorm.

Tegen linkerzijtrapgevel: lagere bijbouw van twee traveeën en anderhalve bouwlaag onder steil zadeldak. Recentere bijbouw in neotraditionele stijl tegen gevel van binnenplaats.

Noordwestelijke vleugel van zes traveeën. Kruiskozijnen in voorgevel; blinde achtergevel gemarkeerd door zandstenen muurbanden.

Korte noordoostelijke vleugel van twee traveeën aan de binnenplaats en vier traveeën aan de straat; eerstgenoemde voorzien van kleine rechthoekige vensters en kruiskozijn, laatstgenoemde van kruiskozijnen. Zijtrapgevels met bolkozijnen en rechthoekige vensters in top; zandstenen rondboogdeur gemarkeerd door imposten en sluitsteen op de binnenkoer.

In de oksel van de zuidwestelijke en noordwestelijke vleugel: goed bewaarde, slanke, achtzijdige huistoren van vijf registers afgelijnd door waterlijsten; markante hoekblokken, speklagen, rechthoekige vensters en kloosterkozijnen van oorspronkelijke zandsteen. Naaldspits met oorspronkelijke getrapte dakkapellen.


Bron     : Eeman M., Kennes H. & Mondelaers L. 1984: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Mechelen, Binnenstad, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 9N, Brussel - Gent.
Auteurs :  Eeman, Michèle, Kennes, Hilde, Mondelaers, Lydie
Datum  : 1984

Bron: Bevat overheidsinformatie, verkregen onder de modellicentie voor gratis hergebruik Vlaanderen v1.0. URI:
Agentschap Onroerend Erfgoed 2019: Refugiehuis abdij van Sint-Truiden [online] https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/59211 Geraadpleegd op 12-11-2019

 

ONTDEKKING VAN DE DAG

Bertrand, Alfred (Alfons Elisabeth)

Bilzen 26.05.1913   Sint-Truiden 22.11.1986  Barbara Dreezen 

Zoon van sloten- kachel- en fietsenmaker Louis en Agnes Beurts in Bilzen.  

Louis werd zilverlasser voor mijnen Genk 1927. Fred eerst helper in garage. Boven- en ondergronds mijnwerker-magazijnier 1927-1936 in Winterslag en Waterschei. KAJ-lid op vraag van pater Anicetus Cools en Gerard Bijnens. Provinciaal voorzitter 1933 en vrijgesteld propagandist 1936 op aandringen Mgr. Broeckx. Activist staking 1936. ACW-propagandist Sint-Truiden 1938. 

Beïnvloed door prof Karel Pinxten als vrije leerling Handelsschool Genk. Opgevorderd in dienst behoeftigensteun Sint-Truiden. Medestichter Katholieke Werkliedenbonden Limburg 1942. Sinds huwelijk in Sint-Truiden. Provinciaal secretaris ACV-Limburg 1945 en voorzitter ACW Limburg 1965-1978. 


Volksvertegenwoordiger  1946-1978 en gemeenteraadslid Sint-Truiden 1947-1965. CVP-voorzitter Vlaamse vleugel 1959-1961. Minister  van verkeerswezen 1961, volksgezondheid 1965 en opnieuw verkeer 1966-1972. Opening circuit Zolder 1963. Metro Brussel 1969. Invoering rijbewijs, verkeersonderricht, voorrang van rechts, oranje tussenlicht, pechdriehoek en voorrang voetganger op zebrapad. Oprichting Hoge Raad Verkeersveiligheid. Staking Sabenapiloten 1970. IJverde voor zelfstandig Bisdom Hasselt en Limburgs Universitair Centrum. Rellen sluiting mijn Zwartberg 1966. Europees politicus in de EGKS 1952, lid Europese Assemblee 1957 en voorzitter EVP-fractie 1975. Voorzitter Commissie Sociale Zaken en Arbeid Europees Parlement. Voorzitter Caritas Catholica bisdom Hasselt. Op rust 1978, nationaal voorzitter Katholieke bonden der gepensioneerden 1984. Vader van Hilde Houben-Bertrand (°1940), gouverneur van Limburg 1995–2005. Medestichter Limburgse Economische Raad en voorzitter Streekontwikkeling Zuid-Limburg vzw. IJverde als minister voor nieuw slachthuis en zwembad, overwelving Cicindria en aanleg sportpleinen. Voorzitter Fonds voor de Belgische Scheepvaart en Unie der Europese Federalisten 1978. Gouden penning Europese verdienste 1980 als voorzitter Europese Unie van Christen-Democratische Werknemers. Diverse artikels in De Stem van het Volk. Visser en jager. Pleinnaam naast kerk Bevingen  1988. 

Archief in KADOC. 

Lit.: Fred Bertrand, van mijnwerker tot Europese autoriteit, in De Stem van het Volk, 1959, 8, p. 1-2; Minister Bertrand verlaat St-Truidense gemeenteraad, in HBVL 22.09.1965; WIEDAT, p. 26; N.A., Fredje Bertrand, tien jaar minister, in ’t Pallieterke, 06.05.1971; Eric VERTONGHEN, Een minister zonder hobbies. Fred Bertrand “vader van metro” en ‘grootste patron van het land”. Sabena-reorganisatie misgelopen, in De Nieuwe Gids, 13.05.1971; André LAMMENS, Een avondje met… Alfred Bertrand, in HBVL, 21-22.04.1979; Xavier LENAERS, Fred Bertrand stond aan de wieg van zestigjarig KAJ-Limburg, in HBVL, 18.12.1985; Leo TINDEMANS, Fred Bertrand, de Europeaan, in HBVL, 29.12.1986; H. GAUS (ed.), Politiek biografisch lexicon. Belgische ministers en staatssecretarissen 1960-1980, Antwerpen: Standaard uitgeverij, 1989, p. 64-68. Luc VINTS, in NEVLAB, p. 472-473; Jos STERK, Alfred Bertrand. Van kajotter tot minister Bilzen 1913-1986, in 100 invloedrijke Limburgers. Van Ambiorix tot Roppe, Hasselt: Het Belang van Limburg, 2001, p 213-214; Jean-Paul BROOS, Een bekende Truienaar. Fred Bertrand. Een groot politicus, maar vooral een warm mens, in De Bink, jg. 16, nr. 62, 3de kwartaal, 2013, p. 10-13; Gerards GERITS en Lena MOORS-DREEZEN, Berbke van Riek van Graadje de Zoewer, in Ezendröp, 73, 55, april 2018, p. 31-42 (Barbara Dreezen x Fred Bertrand). 

Publ.: Het steenkolenvraagstuk van België, in Tijdschrift voor Politiek, 4, 1954, p. 559-569; De welvaartsproblemantiek in enkele gewesten: Limburg, in idem, 7, 1957, p. 340-348. Info: ODIS-databank, HIP en Bilisium Bilzen.




Lees meer