Abdij van Terbeek en Sint-Niklaashoeve

Resten van de voormalige abdij van Terbeek, met abdijhoeve, de zogenaamde "Sint-Niklaashoeve ", gelegen aan de Melsterbeek . De oorspronkelijke stichting van dit cisterciënzerinnenklooster was het klooster Sint-Trudodal , gelegen in het gehucht Straten, in de 12de eeuw. In de eerste helft van de 13de eeuw (mogelijk in 1221) vestigde de orde zich in Terbeek. In 1707 werd een groot gedeelte der gebouwen door brand vernield. In 1796 werden de goederen in beslag genomen en verkocht aan G. Siaens.

Van de abdijgebouwen bleef een vleugel van het oorspronkelijke kwadraatvormige klooster bewaard (nummer 76), namelijk het abdisverblijf met gastenverblijf, de hoeve (nummer 78), en de kapel, die in 1959 naar het Openluchtmuseum van Bokrijk werd overgebracht, en voorheen stroomopwaarts op de linker oever der Melsterbeek gelegen was; de kerk, aansluitend op de cellen, en het washuis over de beek werden voor kort gesloopt. Het geheel ligt in een gave, landelijke omgeving, met aan de noordoostzijde de straat, en aan de zuidwestzijde de Melsterbeek; velden en weilanden omringen het complex aan alle zijden. De gebouwen zijn opgetrokken rondom een gekasseide binnenplaats, thans door een muur in twee verdeeld.

Ten zuidoosten, kloostervleugel, bereikbaar langs een poortgebouw ten oosten van de binnenplaats, voorzien van een schilddakje (kunstleien); rondboogpoort in een verankerde, kalkstenen omlijsting.

L-vormig, alleenstaand gebouw van twaalf + zes traveeën en twee bouwlagen onder steil, mank zadeldak (kunstleien en golfplaten), met dakkapellen en een klokkenruitertje met gesmeed ijzeren windvaan. Datering 1627 op de windvaan en 1684 door middel van muurankers op de zuidoostgevel; de datering A 1707 (muurankers) op de noordwestgevel verwijst naar de wederopbouw na de brand in hetzelfde jaar; de zuidwestgevel behield de aanzet van een datering door middel van muurankers: A 1, het overige gedeelte van het gebouw is verdwenen. Aan de noordoostzijde sloot het gebouw aan bij de kerk, die thans eveneens verdwenen is. De bouwnaad, rechts, duidt de oorspronkelijke lengte van de noordwestvleugel aan.

Bakstenen gebouw waarvan de noordwestgevel voorzien is van een bakstenen plint met zandstenen afzaat; gesmeed ijzeren muurankers; dakrand op uitgesneden houten modillons. Oorspronkelijk mergelstenen kruiskozijnen, waaruit thans het kruis is verdwenen; posten met kwarthol profiel en negblokken; de benedenvensters hebben vrijwel allemaal hun mergelstenen latei bewaard; dubbele ontlastingsboogjes van een rollaag en een platte laag. De linkse deur is een vergroot venster; de middendeur (tweede helft 18de eeuw) schijnt samengesteld te zijn uit hergebruikte kalksteenblokken; de rechtse deur (18de eeuw) heeft een geblokte, kalkstenen omlijsting, en een gecementeerd bovenlicht onder houten latei. De achtergevel heeft gewijzigde muuropeningen onder houten lateien, met de oorspronkelijke ontlastingsboog van een brede rollaag en een platte laag. De noordoostelijke zijgevel behield de bakstenen korfboogpoort die toegang gaf tot de aansluitende kerk.

De zuidwestvleugel heeft aangepaste muuropeningen, grotendeels onder houten lateien. Oculi en gesmeed ijzeren muurankers in de zuidoostelijke zijgevel.

Zogenaamde "Sint-Niklaashoeve", hoeve met losstaande bestanddelen, in kern opklimmend tot de 17de eeuw (?), (poortgebouw), en met delen uit de eerste helft van de 18de eeuw (schuur) en de tweede helft van de 18de eeuw (stallen). Bakstenen gebouwen onder zadeldaken (Vlaamse pannen). Een korte, gekasseide oprit verbindt de inrijpoort met de straat.

Ten noordoosten, poortgebouw met kern uit de 17de eeuw (?), (muurankers en muuropeningen der zuidwestgevel), aangepast in de eerste helft van de 18de eeuw (poorten). Vijf traveeën en twee bouwlagen; witgekalkt gebouw op een gepikte plint; gesmeed ijzeren muurankers; dakrand op gesculpteerde houten modillons. Monumentaal opgevatte poorttravee, licht uitspringend, en geplaatst in een bovenaan ingezwenkte, kalkstenen omlijsting; kalkstenen rondboogpoort waarvan de booglijst afgewerkt is met op regelmatige afstanden geplaatste negblokken; boven een geprofileerde waterlijst verheft zich de ingezwenkte top; hierin een kalkstenen rondboognis, geflankeerd door voluten en afgewerkt met imposten en een geprofileerde druiplijst met gestrekte uiteinden; bolbekroning; in de nis een gepolychromeerd Sint-Niklaasbeeld; een zware geprofileerde druiplijst ter hoogte van de dakrand bekroont het geheel; hierboven een gebogen fronton in een kalkstenen omlijsting, waarbinnen het wapenschild van abdis Jeanne Dawans (1679-1717), en de initialen I D.

De zuidwestgevel heeft een verankerde, kalkstenen rondboogpoort met negblokken aan de posten; datering 1738 op de sluitsteen. Mergelstenen kruiskozijnen en kloosterkozijnen, waarvan alleen (op een kruiskozijn na) de omlijsting bewaard bleef; kwarthol profiel en negblokken; bewaard kruiskozijn boven de poort, met geprofileerd kruis. De noordwestelijke zijgevel met drie gedichte, mergelstenen kozijntjes met negblokken en sponningbeloop.

Tussen de beide poortgebouwen bevindt zich een laag gebouw, thans samen met het poortgebouw als woonhuis ingericht. Drie traveeën en één bouwlaag onder wolvedak (mechanische pannen), uit eind 18de-, begin 19de eeuw. Vergroting onder lessenaarsdak naar de noordoostzijde toe. De zuidwestgevel heeft gesmeed ijzeren muurankers en een tandlijst met dropmotief onder de kroonlijst; een rechthoekig venster in vlakke kalkstenen omlijsting, waarschijnlijk van hergebruikt materiaal; een venster onder houten latei; kalkstenen rondboogdeur met negblokken, en de initialen I D met kromstaf in de sluitsteen; aangebouwde gevelvoorsprong in de eerste travee.

In het verlengde van het poortgebouw, stal van dertien traveeën, uit 1792 (datering op de sluitstenen der deuren). Het dak is voorzien van laadvensters met kalkstenen onderdorpels, onder lessenaarsdakjes; gesmeed ijzeren muurankers; kleine, rechthoekige vensters van kalksteen; vijf rondboogdeuren in een kalkstenen omlijsting met neuten, aanzet- en sluitsteen. Witgekalkte noordoostgevel met gepikte plint; asemgaten.

Haaks aansluitend op dit gedeelte, ten noordwesten, langsschuur van drie traveeën. Aanbouwsels onder lessenaarsdak tegen beide gevels. De noordoostelijke zijgevel is voorzien van aandak, muurvlechtingen en uilengaten in de top; verankerde, kalkstenen rondboogpoort met op regelmatige afstand geplaatste negblokken; ontlastingsboog van een rollaag en een platte laag; boven de poort, gevelsteen met wapenschild van een abdis, jaartal 1727 en leus DEO FORTITUDO MEA . Aangebouwd karrenhuis onder lessenaarsdak tegen dezelfde gevel. De zuidwestelijke zijgevel heeft zijn aandak verloren. Aangepaste (?) rechthoekige poort met houten latei en kalkstenen posten; boven de poort, gevelsteen met ingekrast wapenschild van een abdis en initialen M (?) L.

In het verlengde van de schuur, kleinere dwarsschuur en stal; drie traveeën. De voorgevel heeft een verankerde, kalkstenen rondboogpoort met op regelmatige afstanden geplaatste negblokken en een ontlastingsboog van een rollaag; gelijkaardige deur rechts, doch zonder negblokken aan de posten. Zuidwestelijke zijgevel met aandak en vlechtingen. De overige gebouwen zijn minder belangrijke, recentere dienstgebouwen.


Bron: Schlusmans F. met medewerking van Gyselinck J., Linters A., Wissels R., Buyle M. & De Graeve M.-Ch. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Hasselt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 6N2 (He-Z), Brussel - Gent.
Auteurs :  Schlusmans, Frieda
Datum  : 1981

Bron: Bevat overheidsinformatie, verkregen onder de modellicentie voor gratis hergebruik Vlaanderen v1.0. URI:
Agentschap Onroerend Erfgoed 2019: Abdij van Terbeek en Sint-Niklaashoeve [online] https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/23061 Geraadpleegd op 12-11-2019

 

ONTDEKKING VAN DE DAG

70 jaar Bloesemfeesten

70 jaar bloesemfeesten en toerisme in Sint-Truiden 

Eigenlijk begon alles in de jaren 40 van vorige eeuw met de Fruitoogstfeesten. Maar in 1951 werd er een eerste bloesemwijding  of bloesemzegening  georganiseerd en werd april de maand van het fruitfeest en zo ontstonden de bloesemfeesten.

Citaat: “Voor de stadbewoner, die de hele winter op zijn muffe kantoor of in de winderige, grijze straten en pleinen de najaarstijd heeft doorgebracht, is de vroege bloeiweelde een heerlijke afwisseling in het kleurloze van alle dagen. Laat hem onze bloeiende Haspengouwse boomgaarden ontdekken en hij zal zijn ogen niet kunnen verzadigen aan dit wondere schouwspel. Al wie benen heeft, al wie zijn ogen wil laten genieten van het heerlijkste natuurtafereel dat ons land kan bieden, al wie lust heeft om doorheen die weelde te wandelen als in een droomland, kome thans naar Sint-Truiden en omgeving.”

In de jaren 50 en 60 verschenen de toeristische programma’s opmerkelijk ook in het Frans.

De Toerist was een “halfmaandelijks orgaan van de Vlaamse Toeristenbond v.z.w.” dat verspreid werd in heel Vlaanderen. In april kwam Sint-Truiden volop aan bod, zelfs met een luchtfoto van de Grote Markt.

In mei 1964 werden ook de vele monumenten betrokken bij de promotie van de bloesemfeesten. Citaat: “De zondagse toerist kan meteen ook monkelend opkijken naar de plejade van prachtige gebouwen die de streek hem te bieden heeft. In een notendop gezegd kunnen we daarvan het volgende ‘gesamtbild’ ophangen …”

het kerkje van Guvelingen was een van de topattracties van Sint-Truiden

De Fruitfederatie van Sint-Truiden organiseerde in samenwerking met de Dienst voor Toerisme geleide bezoeken aan de stad en de regio Haspengouw. De ‘reizen’ konden iedere dag ingericht worden, aldus de toeristische folders van 1964.

In 1974 verscheen er een programma van de Fruitoogstfeesten op zondag 22 september, onder de auspiciën van het Feestcomité der stad Sint-Truiden, onder de ‘hoge bescherming van het Stadsbestuur’

De brochures in de jaren 80 hadden telkens dezelfde lay-out met steevast een foto van bloeiende fruitbomen en daaronder stond geschreven: “De bloesemweelde is een jaarlijks terugkerende pracht die de streek van Sint. Truiden in een sprookjesland herschept.”

De bezoekersaantallen aan het ‘toerismekantoor’ werden vanaf 1949 bijgehouden. Dat eerste jaar waren er in het kantoor 100 bezoekers op de bloesemfeesten, in 1959 waren het er 2033, in 1969 kwamen er 2490 toeristen over de vloer, in 1979 waren het er 21.100, in 2009 waren het er maar liefst 75.970…

Begin jaren 90 waren de bloesemfeesten nog beperkt tot de laatste zondag van april met een lof en bustochten met onderweg koffie en fruittaart. Eind jaren 90 verschenen de bloesemroutes, uitgestippeld voor wandelaars, fietsers en automobilisten. Omwille van het succes werden activiteiten uitgebreid tot de ganse maand april en de fruitsector werd er actief betrokken. Vandaag zetten moderne fruitbedrijven hun deuren open voor de vele bloesemtoeristen. De komst van internet en gespecialiseerde websites zorgen voor een nooit geziene promotie en leuke bed-and-breakfasts kwamen als paddenstoelen uit de grond.

Katarakt

Maar het succes van de bloesemfeesten kende een ongelofelijke boost met Katarakt.

Katarakt was een 13-delige Vlaamse televisieserie, die van 9 december 2007 tot 2 maart 2008 iedere zondag werd uitgezonden door de zender Eén. Met een totaal productiebudget van meer dan vijf miljoen euro is het een van de duurste Vlaamse series ooit. Per aflevering keken gemiddeld meer dan anderhalf miljoen Vlamingen naar de serie. Het programma kreeg in 2008 de Vlaamse Televisie Ster voor Beste Fictieprogramma van de Vlaamse Televisie Academie.

De serie vertelt het verhaal van een personage, Elisabeth Donkers, die het doodbloedende fruitbedrijf van haar schoonvader Roger Hendrickx nieuw leven probeert in te blazen. Door haar oogziekte verloopt dit steeds moeilijker. In een periode van 4 seizoenen volgt de serie de families en de plukkers op het fruitteeltbedrijf in Haspengouw.

Onderschrift bij deze foto

Kataraktroutes, een bezoekerscentrum van Katarakt in het Torenhuis van het Begijnhof, een Katarakttaart, een Kataraktshuttle …

Het toerisme bloeide en groeide in Sint-Truiden en de bloesem- en oogstfeesten werden de kapstok van het toerisme in Haspengouw. 

De bloesemfeesten werden een hip evenement met bloesemlounges in de velden, bloesemnocturnes, kamperen onder de bloesems.


Onderschrift...